ساخت روبات‌های توانبخشی ایرانی برای کمک به معلولان با حمایت معاونت علمی و فناوری

سید مصطفی حوائجی مدیرعامل شرکت دانش‌بنیان «پداسیس» در این باره می‌گوید: «ما در فاز اول قصد داریم که نیاز داخلی ایران را تأمین کنیم. در فاز بعدی نیز قصد داریم این فناوری را برای کشورهای منطقه تولید کنیم. از آنجا که قیمت روبات ما حدود یک پنجم قیمت شرکت‌های آمریکایی است؛ ظرفیت بسیار خوبی برای صادرات داریم. »
حوائجی در مورد حامیان این شرکت گفت: «از آنجا که در پارک علم و فناوری تربیت مدرس مستقر هستیم، معاونت علمی ریاست جمهوری از ما حمایت کرده است، اما انتظار داریم که مشتریان اصلی ما یعنی وزارت بهداشت و بنیاد شهید از ما حمایت کنند.»

این ربات به کاربر در راه رفتن، نشستن و برخاستن کمک می‌کند و می‌تواند به عنوان جایگزین ویلچر استفاده شود. فناوری اسکلت‌های خارجی به عنوان یکی از فناوری‌های پیشرفته و به روز رباتیک در دنیا شناخته می‌شود و تاکنون شرکت‌های معدودی در کشورهایی نظیر آمریکا و ژاپن موفق به تجاری‌سازی آن شده‌اند. شرکت ایرانی دانش بنیان پداسیس متشکل از اعضای هیات علمی، پژوهشگران و مهندسانی با سابقۀ عملی در حوزه سیستم‌های رباتیک کمک حرکتی و توان بخشی (مورد استفادۀ بیماران، سالمندان و افراد کم توان) موفق به ساخت این ربات اسکلت خارجی پایین تنه اکسوپد (Exoped) برای راه رفتن بیماران فلج پا شده است.

این پژوهشگر در خصوص نحوه  استفاده از این ربات گفت: «ربات اسکلت خارجی اکسوپد در قالب دو نسخه درمانگاهی و نسخه شخصی ارائه می‌شود. نسخه درمانگاهی به همراه حامل نگهدارندۀ کاربر، کیوسک رایانه و نرم‌افزار ویژۀ کنترل ربات ارائه می‌شود. در نسخۀ درمانگاهی، کاربر زیر نظر پزشک یا کارشناس توانبخشی از دستگاه استفاده می‌کند. در نسخۀ شخصی، ربات به همراه عصا، باتریهای قابل شارژ و رایانۀ کنترل کنندۀ داخلی ارائه می‌شود و کاربر می‌تواند از آن در منزل و بیرون از خانه آزادانه استفاده کند. اکنون نسخه درمانگاهی این محصول در حال اخذ مجوزهای لازم از اداره کل تجهیزات پزشکی به منظور استفاده گسترده در درمانگاههای توانبخشی است.»

مزایای استفاده از ربات اسکلت خارجی اکسوپد

مهندس حوائجی، مدیرعامل شرکت پداسیس، با اشاره به مزایای استفاده از این ربات گفت: «بازگرداندن توانایی راه رفتن به افراد کم توان و ناتوان پایین تنه بیش از هر چیز بر روحیه، اعتماد به نفس و امید آنان به زندگی اثر قابل توجهی دارد. افزون بر این امکان ایستادن، نشستن و راه رفتن کاربران به آنان استقلال بیشتری در زندگی می‌دهد. همچنین تحرک بیشتر موجب بهبود وضعیت فیزیکی از جمله بهبود گردش خون، تنظیم فشار خون، بهبود تنفس، جلوگیری از مشکلات گوارشی و کلیوی، زخم بستر، دردهای مزمن و تضعیف ماهیچه ها می‌شود. از اکسوپد می‌توان برای توانبخشی افرادی که دچار اختلال در الگوی راه رفتن هستند استفاده کرد.»

اکسوپد چگونه کار می‌کند؟

دکتر ازگلی عضو هیات علمی دانشگاه تربیت مدرس و مدیر گروه کنترل در این پروژه اظهار کرد: «اکسوپد یک ربات اسکلت خارجی پایین تنه است که قادر است وزن بیمار را تحمل کرده و به زمین انتقال دهد. این ربات بر روی لباس‌های کاربر پوشیده می‌شود. اکسوپد از چهار موتور الکتریکی پر قدرت در مفاصل لگن و زانو بهره می‌برد که قادرند پاهای بیمار را با الگوهای حرکتی متناسب با شرایط بیمار و سرعت دلخواه حرکت دهند. بدین ترتیب کاربر قادر است بدون نیاز به صرف انرژی چندانی به کمک اکسوپد راه برود.»

چه کسانی می‌توانند از اکسوپد استفاده کنند؟

مهندس نقی پور، مدیر فروش این پروژه در مورد حوزه کاربرد دستگاه گف: « افرادی که دچار فلج پایین تنه (paraplegia) هستند و همچنین افراد دچار ضعف عضلانی و یا اختلال حرکتی در ناحیه پایین تنه می‌توانند از ربات اسکلت خارجی اکسوپد استفاده کنند. برای استفاده از دستگاه لازم است کاربر توانایی کافی در کنترل بدن خود به کمک دستهایش را داشته باشد. نسخۀ درمانگاهی این محصول می‌تواند در آزمایشگاههای علوم اعصاب، توانبخشی، کاردرمانی و ارتوپدی فنی مورد استفاده قرار گیرد. همچنین مراکز تحقیقاتی می‌توانند از این وسیله استفاده کنند. در حال حاضر خرید این ربات از کشورهای تولید کننده  خارجی با هزینه هایی گزاف امکان پذیر است و پژوهشگران ایرانی توانسته‌اند با ساخت چنین رباتی هزینه آن را به یک سوم مشابه خارجی آن برسانند.»

لازم به ذکر است؛ این گروه تحقیقاتی متشکل از اعضای هیات علمی، دانشجویان و فارغ التحصیلان با سابقۀ عملی در حوزه سیستم‌های رباتیک کمک حرکتی و توانبخشی از دانشگاههای صنعتی شریف و تربیت مدرس بوده و هم اکنون در مرکز تحقیقات فناوری‌های هوشمند عصبی جواد موفقیان وابسته به دانشگاه صنعتی شریف مستقر است و در حال ادامۀ فعالیت در حوزۀ رباتهای اسکلت خارجی کمک حرکتی است. علاقه مندان جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد این پروژه می‌توانند به سایت www.pedasys.com مراجعه نمایند.